DE 
NL 
EN 
FR 
ES Feit of Fabel: Eten Paarden Vers Jacobskruiskruid?
10 Januar 2025
In de winter verandert er meer dan alleen het weer. Minder beweging, langere rustperiodes en ander ruwvoer stellen andere eisen aan het paard én het rantsoen. Toch krijgt het winterdieet zelden de aandacht die het verdient. Terwijl het net in deze maanden het verschil maakt tussen een paard dat stabiel en gezond blijft, en een paard dat afvalt, zich verveelt of letterlijk dichtslibt in vet.
Bij temperaturen onder het thermoneutrale bereik (voor de meeste paarden <5 °C) stijgt de energiebehoefte — zelfs als ze op stal staan. Tegelijk daalt de energiebehoefte door minder training en minder beweging. De kunst zit in het vinden van de juiste balans.
Een paard op rust in een koude stal heeft andere noden dan een actief paard op winterweide of een sportpaard in wintertraining.
Een standaard ‘bijtelling’ op basis van gevoel (“want het is koud”) leidt in praktijk tot overvoeding bij paarden die minder werken, of – hoe tegenstrijdig ook – juist tot ondervoeding bij paarden die moeilijk op gewicht blijven. Voedingsadvies op maat is dus geen luxe, maar noodzaak.
Ruwvoer is de basis van elk rantsoen, en in de winter is meer vaak beter – tot op zekere hoogte. Meer hooi bevordert de warmteproductie via fermentatie in de dikke darm en helpt verveling tegengaan. Maar niet elk hooi is geschikt om in grotere hoeveelheden te voeren.
Hooi met een hoog suiker- of zetmeelgehalte kan bij beperkte beweging sneller leiden tot overgewicht of stofwisselingsproblemen. Slecht verteerbare vezels verhogen het risico op verstoppingskoliek, zeker bij verminderde wateropname.
Kortom: kwaliteit primeert op kwantiteit.
En ook hier geldt: analyse is kennis.
In de winter drinken paarden minder – door koud water, beperkte toegang of verminderde dorst. Maar een goed werkende darmflora heeft water nodig. Zeker bij een dieet met veel droog hooi.
Daarnaast is natrium absoluut nodig, ook (of juist) in de winter. Veel paarden krijgen structureel te weinig zout als likstenen niet gebruikt worden of als er geen elektrolyten of zoutbron worden toegevoegd.
Vezels zijn een breed begrip, maar niet elke vezelfractie heeft dezelfde functie. Oplosbare vezels (zoals in bietenpulp) ondersteunen de darmflora beter dan slecht verteerbare lignine uit stengelig hooi. Een winterrantsoen dat de darmgezondheid ondersteunt, houdt rekening met vezeldiversiteit, fermenteerbaarheid én wateropname.
Het winterrantsoen bestaat niet uit méér brokken. Integendeel. Bij rust en beperkte arbeid is het vaak beter om net af te bouwen – zeker bij paarden met aanleg tot overgewicht, insulineresistentie of luchtwegproblemen.
Extra energie kan beter geleverd worden via vetten of vezelrijke energiedragers dan via zetmeelrijke krachtvoeders. Wie supplementen geeft, kiest bij voorkeur voor lage doseringen met hoge biologische beschikbaarheid – afgestemd op het basisrantsoen, en niet op basis van slogans of seizoensaanbiedingen.
De winter brengt vaak ook meer stress: minder sociaal contact, beperkte beweging, minder afwisseling. Dat verhoogt het risico op maagproblemen, stereotiep gedrag en luchtwegklachten.
Denk aan:
Structuurrijke, langzame ruwvoervoorziening (zoals slowfeeders)
Afwisseling in ruwvoersoorten (bijv. luzerne, graszaadhooi, esparcette) en het toevoegen van verse groenten en fruit
Kruiden of supplementen die ondersteunen bij prikkelbaarheid of hoesten, maar enkel als aanvulling op een goed management
Aanpassingen in stalventilatie en strooisel om stoflast te beperken
Een goed winterrantsoen is geen kwestie van meer voeren, maar van anders voeren. Minder arbeid en kou sluiten elkaar niet uit – en vragen om een doordachte aanpassing van het rantsoen, afgestemd op het individu.
Gebruik de winter als een kans om bij te sturen, te observeren en te optimaliseren. Een paard dat de winter goed doorkomt, legt de basis voor een gezond voorjaar.
