DE 
NL 
EN 
FR Is jouw paard goed door de overgang naar gras gekomen?
11. Januar 2024
Pica bij paarden – Deel III: lignofagie
Van stalwanden tot boomschors – sommige paarden lijken hun tanden met opzet in alles wat hout is te zetten. Niet uit honger, niet uit baldadigheid, maar uit gedrag dat je als eigenaar niet mag negeren.
In het laatste deel van dit drieluik over pica – het eten van oneetbare stoffen – richten we ons op lignofagie: het herhaaldelijk eten of kauwen van hout. Wat drijft een paard tot dit gedrag? Wat zijn de gevolgen? En vooral: wat kun je eraan doen?
Hoewel de termen lignofagie en xylofagie vaak door elkaar gebruikt worden, verwijzen ze niet naar hetzelfde:
Lignofagie: eten van hout of houtachtige materialen
Xylofagie: breder, ook inclusief bast, stengels of andere vezelrijke plantdelen
Kribbebijten: stereotiep gedrag waarbij een paard lucht hapt met ondersteuning van een vast object – géén pica
Bij paarden spreken we meestal van lignofagie wanneer ze daadwerkelijk hout eten of stukbijten, met risico’s voor tanden, darmen en de algehele gezondheid.
Hoewel lignofagie soms als ‘ondeugend gedrag’ wordt bestempeld, is het vrijwel altijd een signaal. De oorzaken zijn divers, maar vallen grofweg in vier categorieën:
Paarden zijn van nature vezelverwerkers. Een gebrek aan ruwvoer, beperkt weidegang of voeding met een te lage structuur kan hen aanzetten om op zoek te gaan naar alternatieven – zoals hout.1
Verveling, frustratie of een gebrek aan sociale prikkels liggen vaak aan de basis van afwijkend gedrag zoals houtkauwen. Net als bij andere vormen van pica wordt lignofagie vaker gezien bij paarden die te weinig mentale stimulatie of beweging krijgen.2
Kauwen op hout kan speekselproductie stimuleren en verlichting bieden bij tand- of maagproblemen. Vooral bij veulens of jonge paarden in de wisselfase is dit gedrag niet ongewoon.3
Sommige paarden beginnen met houtkauwen uit nieuwsgierigheid, maar behouden het gedrag als gewoonte – zeker als het onopgemerkt blijft of onbedoeld wordt versterkt (bijv. door stressverlagende effecten).
Hoewel het op het eerste gezicht onschuldig lijkt, kan lignofagie ernstige gevolgen hebben:
Splinters en verwondingen aan lippen, tandvlees of mondslijmvlies
Tandproblemen door herhaaldelijk bijten op harde materialen
Inwendige schade bij inslikken van hout: van darmperforaties tot koliek
Toxiciteit bij geverfd, gelijmd of behandeld hout
Net zoals bij andere vormen van pica is de kernvraag: waarom doet je paard dit?
Lignofagie los je niet op met bijtwerende sprays, metalen strips, elektrische draden of andere ‘afschrikmiddelen’. Zulke maatregelen maskeren het gedrag, maar pakken de oorzaak niet aan.
Een paard dat hout eet, doet dat zelden zomaar. Het gedrag is vaak een signaal van ongemak, stress, verveling, tandproblemen of een voedingstekort. Wanneer je enkel probeert om het knagen af te leren zonder die oorzaak weg te nemen, blijft de onderliggende prikkel bestaan. Het risico bestaat dan dat het gedrag zich verplaatst naar iets anders – bijvoorbeeld stereotypieën, agressie, maagproblemen of sociale terugtrekking.
Een symptoom onderdrukken is geen oplossing. Begrip van het ‘waarom’ is de sleutel tot verbetering.
Laat lignofagie dus niet enkel een esthetisch of praktisch probleem zijn. Zie het als een kans om dieper te kijken naar het rantsoen, het stalmanagement, de gezondheidsstatus en de mentale staat van je paard.
Net als bij geofagie en coprofagie ligt de oplossing in het aanpakken van de onderliggende oorzaak:
Deel I – Geofagie: Waarom paarden zand of aarde eten
Deel II – Coprofagie: Wat mest eten zegt over de gezondheid van je paard
Auteursrecht © 2023 – 2024. Alle rechten voorbehouden