Factcheck: Een paard kan onbeperkt op gras

2 mei 2025

🌱 Fabel

Een groene weide, een paard dat vrolijk graast – het lijkt het toppunt van natuurlijk paardenhouden. En ja, paarden zijn graasdieren. Maar onbeperkte toegang tot gras betekent niet automatisch: veilig en gezond.

Zeker in het voorjaar is dat een gevaarlijke aanname.

Voorjaarsgras = krachtvoer uit de grond

In het vroege groeiseizoen is gras:

rijk aan suikers (vooral fructanen)
laag in structuurvezel
zeer smakelijk en in grote hoeveelheden beschikbaar

Voor paarden die gevoelig zijn voor stofwisselingsstoornissen, hoefbevangenheid of spijsverteringsproblemen, is dit een recept voor ellende.
En dat geldt zeker ook voor sobere rassen zoals Shetlanders, Fjorden, IJslanders en Friezen.

Wat gebeurt er in het lichaam?

De darmflora wordt plots geconfronteerd met een hooggefermenteerd rantsoen
De zuurtegraad in het colon daalt
Vrijkomende toxines en lactaat verstoren het systeem
De insulinerespons wordt overbelast → risico op insulineresistentie
En in het ergste geval: acute of subklinische hoefbevangenheid

Onderbouwing

De gevaren van onbeperkte weidegang zitten niet in het gras an sich, maar in de samenstelling van voorjaarsgras en de manier waarop het lichaam van het paard daarop reageert. Voorjaarsgras bevat vaak grote hoeveelheden fructaan – een fermenteerbare suiker die in het spijsverteringsstelsel van het paard snel omgezet wordt in melkzuur. Wanneer dat proces te snel of te intens verloopt, daalt de pH in de dikke darm, wat leidt tot microbiële disbalans, toxinevorming en uiteindelijk – bij gevoelige paarden – hoefbevangenheid of systemische ontsteking.

Onderzoek aan o.a. de universiteiten van Aberystwyth en Nottingham toont aan dat deze fructaanconcentraties pieken na koude nachten met zonnige dagen, precies wanneer veel paarden voor het eerst de weide op gaan. Daarbij komt dat een plotselinge rantsoenwissel – van hooi naar gras – het microbioom in de dikke darm overbelast. Dat microbioom heeft weken nodig om zich aan te passen aan het nieuwe voederpatroon.

De link tussen snelle grasopname, fermentatiestress en insulineresistentie is intussen goed gedocumenteerd. Paarden met aanleg voor EMS of IR zijn bijzonder kwetsbaar, maar ook ogenschijnlijk gezonde dieren kunnen problemen ontwikkelen bij een overaanbod aan suiker zonder vezelbuffer.

Wat kun je dan wél doen?

Beperk de weidegangtijd (start met 15-30 min/dag)
Laat eerst hooi eten vóór ze het gras op gaan
Stem je weidegang af op de temperatuur
De opname van fructaan — de meest risicovolle suiker in gras — wordt sterk beïnvloed door de nachttemperatuur. Wanneer het ‘s nachts kouder is dan 5 °C, stapelt het gras extra fructaan op omdat de plant het niet kan omzetten in groei-energie.
Praktische richtlijn:
- Nacht < 5 °C?
  ➤ Laat je paard pas later op de dag op de weide
  ➤ (bij voorkeur na 11u, als het gras weer fotosynthese heeft kunnen omzetten)
- Nacht > 5 °C?
  ➤ Weidegang is het veiligst tussen 5u en 10u ‘s ochtends
  ➤ (daarna stijgt de fructaanopslag opnieuw)
Deze eenvoudige aanpassing kan het verschil maken tussen een gezonde lente en een pijnlijke episode van hoefbevangenheid of spijsverteringsstress.
Monitor de conditie en mest
Wees extra alert bij sobere rassen of paarden met EMS, IR of eerdere hoefproblemen

Conclusie

Gras is gezond – maar niet onbeperkt. Vooral in het voorjaar is het eerder krachtvoer dan ruwvoer.

Begeleid de weidegang met inzicht, structuur en strategie. Want wat ‘natuurlijk’ lijkt, vraagt vaak juist méér management. Een wereld van verschil.

Wil je weten of jouw paard risico loopt op grasgerelateerde klachten?

Vraag een gratis minicheck aan via de equinutricare-app, of boek een uitgebreid rantsoenadvies inclusief risicoprofiel, darmondersteuning en suikerstrategie.

Klik hier