Als je paard hout of houtachtige stoffen eet

Pica bij paarden deel III: lignofagie

Het is geen geheim dat paarden ons soms voor raadsels kunnen plaatsen met hun gedrag. Een fenomeen dat vragen oproept, is hun neiging om vreemde objecten te consumeren, zoals zand, mest, hout en zelfs haar en steentjes. Dit gedrag, bekend als pica, is zowel intrigerend als verontrustend voor paardeneigenaren, verzorgers en professionals. En dat is begrijpelijk. Pica is een gedragsprobleem dat een directe bedreiging vormt voor de gezondheid en het welzijn van het betrokken paard.

We starten een drieluik waarin we het fenomeen pica bij paarden onder de loep nemen. Hierbij belichten we de drie meest voorkomende varianten van dit gedrag. We baseren ons op wetenschappelijke publicaties en veldonderzoek om dit fascinerende gedrag te doorgronden.

Tot slot in deze serie duiken we in de diverse elementen die het houtknabbelen – ofwel lignofagie – bij paarden stimuleren.

Is het lignofagie of xylofagie?

Zowel “lignofagie” als “xylofagie” zijn termen die het fenomeen van houtconsumptie omschrijven, en worden gezien als een vorm van pica. Hoewel ze vaak door elkaar worden gehaald, wijst lignofagie specifiek naar het eten van hout, terwijl xylofagie zowel het eten van hout als andere vezelrijke plantmaterialen omvat. Bij paarden beschrijven beide termen een afwijkend gedrag dat hout eten omvat, met mogelijke oorzaken en gevolgen die gelijk lopen met die van andere soorten die pica vertonen. Dit gedrag kan ontstaan door een scala aan factoren, zoals voedingsgebrek, stress of tandproblemen. Om het welzijn van getroffen paarden te waarborgen, is het van cruciaal belang dat we deze kwesties met zorg en aandacht aanpakken. Let wel: kribbebijten is niet hetzelfde als lignofagie of xylofagie.

We duiken diep in de wetenschap achter paarden die hout eten – een fascinerend fenomeen bekend als lignofagie. We ontrafelen de mogelijke drijfveren achter dit gedrag, de potentiële gevolgen voor de gezondheid van het paard en bespreken effectieve strategieën voor het beheer ervan.

Mogelijke oorzaken van lignofagie

Het knagen aan hout door paarden is een afwijkend gedrag dat onderzoekers intrigeert en hen ertoe aanzet om de diepere oorzaken te onderzoeken. Dit gedrag kan voortkomen uit een breed scala aan factoren.

• Gebrek aan ruwvoer of graasmogelijkheden
  Paarden die niet voldoende toegang hebben tot gras of ruwvoer, kunnen soms uit noodzaak overgaan tot het eten van hout om hun vezelbehoefte te voldoen. Studies door Johnson en Provenza geven aan dat een tekort aan vezels paarden kan stimuleren om naar alternatieve bronnen van ruwvoer, zoals hout, te zoeken.¹
• Gedrags- en omgevingsfactoren
  Een andere onderzoekslijn draait om de relatie tussen stress en gedragsproblemen bij paarden. Wanneer een paard stress of verveling ervaart, kunnen ze abnormaal gedrag gaan vertonen, zoals het kauwen op hout, om met deze gevoelens om te gaan. In een onderzoek uit 2014 werd het verband onderzocht tussen stressfactoren in de omgeving en de ontwikkeling van dit soort abnormaal gedrag bij paarden. De psychologische drijfveren achter dit gedrag, bekend als lignofagie, zijn hierbij benadrukt.²
• Gebits- of spijsverteringsproblemen
  Daarnaast kunnen paarden die met tandproblemen of maag-darmklachten kampen, de neiging hebben om op hout te kauwen. Dit kan een reactie zijn op problemen met de mond of spijsvertering. Het kauwen stimuleert namelijk de aanmaak van speeksel, wat als een natuurlijke buffer tegen maagzuur werkt.
  Bij jonge paarden die beginnen met het wisselen van hun melkgebit, zien we ook lignofagie. Dit gedrag kan een manier zijn om ongemak te verminderen of tandproblemen aan te pakken, zoals blijkt uit onderzoeken van Dixon et al. (2017).³

Mogelijke gevolgen van lignofagie

Houtconsumptie kan voor paarden een middel zijn om bepaalde tekortkomingen in voeding aan te vullen of ongemakken te verlichten. Maar het is niet zonder risico.
Houtkauwen kan splinters veroorzaken die het tandvlees kunnen binnendringen of letsel aan de mond kunnen veroorzaken. Als dit over het hoofd wordt gezien, kan het ernstige ontstekingen en eetproblemen veroorzaken. Het inslikken van hout kan dan weer spijsverteringsproblemen en perforaties door scherpe splinters veroorzaken. Bovendien kunnen houtlijm, houtbehandelingsproducten of bepaalde soorten hout giftige stoffen in het systeem van het paard introduceren, wat kan leiden tot algemene gezondheidsproblemen, leverschade en zelfs vergiftiging.

Voorkomen en bestrijden van lignofagie

Gezien de potentiële risico’s die gepaard gaan met lignofagie, is het implementeren van effectieve managementstrategieën gewenst.

• Een evenwichtig dieet dat boordevol gezonde vezels en ruwvoer zit, is een belangrijk element in het aanpakken van die hout-eet triggers. Door je paard voldoende toegang te geven tot hoogwaardig ruwvoer en zijn inname in de gaten te houden, kun je dit gedrag helpen voorkomen.
• Omgevingsverrijking om verveling tegen te gaan en stressvermindering zijn eveneens noodzakelijk bij het aanpakken van lignofagie. Voldoende lichaamsbeweging, sociale interactie en mentale stimulatie kan helpen stress te verlichten en verveling tegen te gaan. Dit vermindert de kans dat paarden hout gaan eten als een manier om met verveling en stress om te gaan.
• Regelmatige gebitscontroles en het snel aanpakken van eventuele orale of gastro-intestinale problemen kunnen eveneens helpen bij het voorkomen van lignofagie als gevolg van ongemak of gebitsproblemen.

Ter conclusie

Als we de balans opmaken van deze drieluik over pica bij paarden, zien we dat dit gedrag voort kan komen uit verschillende factoren. Het aanpakken en voorkomen van dit gedrag vraagt om een holistische benadering die rekening houdt met voeding, omgeving en gezondheid. Een teaminspanning met een dierenarts en een paardenvoedingsadviseur kan helpen om de oorzaken te achterhalen en een effectieve behandeling en preventie van pica bij paarden op te stellen.

Wat kan Equi Nutri Care hierin betekenen?

Wij begrijpen hoe belangrijk het is om de gezondheid en het welzijn van uw paard te waarborgen, vooral wanneer het gaat om complexe gedragsproblemen zoals lignofagie. Lignofagie, ofwel het eten van hout kan wijzen op onderliggende voedingsproblemen of omgevingsfactoren die aandacht vereisen. Wij staan klaar om u te ondersteunen om deze uitdaging aan te pakken op een grondige en effectieve manier.

We beginnen met een grondige analyse van het huidige dieet van uw paard. Hierbij kijken we naar mogelijke tekorten aan essentiële voedingsstoffen die kunnen bijdragen aan lignofagie. Op basis van deze analyse doen we gerichte aanbevelingen voor eventuele aanpassingen en adviseren we hoe u de voeding van uw paard interessanter en gevarieerder kunt maken.

Equi Nutri Care ondersteunt u bij het opstellen van een gedetailleerd plan om de voedselinname en het gedrag van uw paard te monitoren. Regelmatige evaluaties zorgen ervoor dat het dieet continu afgestemd blijft op de behoeften van het paard.

Indien nodig werken we samen met uw dierenarts en gedragsdeskundigen om een geïntegreerde behandelaanpak te bieden. Een dergelijke samenwerking biedt een alomvattende benadering die gericht is op de fysieke en mentale gezondheid van uw paard. U kan hier een afspraak voor een consult maken.

Klik hier om deel I te lezen: geofagie, paarden die aarde eten
Klik hier om deel II te lezen: coprofagie, paarden die de behoefte hebben om mest te eten

1. Johnson, R. J., & Provenza, F. D. (2015). Nutritional and physiological effects of foraging on woody plants by ruminants: A review. Journal of Animal Science, 93(5), 2003-2012 [↩]
2. Goodwin, D., et al. (2014). Towards a standardised foraging enrichment test for horses. Applied Animal Behaviour Science, 155, 34-43. [↩]
3. Dixon, P. M., et al. (2017). Equine dentistry: Prevention of dental disorders and oral diseases. Equine Veterinary Journal, 49(4), 434-443 [↩]