Waarom paardenvoeding meer is dan optellen en aanvullen
Een paard is geen machine die exact verwerkt wat je erin stopt. Het is een levend systeem, waarin elk onderdeel invloed heeft op het geheel. Dat geldt zeker voor mineralen. Ze zijn onmisbaar voor groei, prestaties, weerstand en herstel, maar werken nooit op zichzelf. Ze beïnvloeden elkaar, versterken elkaar soms – en belemmeren elkaar vaak.
Wie denkt dat ‘meer’ ook ‘beter’ is, slaat de plank mis. Supplementen kunnen tekorten opvangen, maar ook nieuwe problemen veroorzaken. In deze blog duiken we in het complexe maar fascinerende samenspel tussen de belangrijkste mineralen in het paardenlichaam.
Wat zijn mineralen eigenlijk?
Mineralen zijn anorganische voedingsstoffen die het lichaam niet zelf kan aanmaken. Paarden halen ze uit gras, hooi, krachtvoer en water. Ze vervullen essentiële rollen in onder meer botopbouw, spierfunctie, zenuwgeleiding, zuur-base-evenwicht en het immuunsysteem.
We onderscheiden:
-
Macromineralen zoals calcium, fosfor, magnesium, natrium, kalium
-
Micromineralen (sporenelementen) zoals koper, zink, selenium, ijzer
Dat klinkt overzichtelijk, maar de realiteit is: alles hangt samen. En dat maakt het ingewikkeld.
Interactie tussen mineralen: geen detail, maar kernzaak
De opname en effectiviteit van mineralen worden niet alleen bepaald door hoeveelheden, maar vooral door verhoudingen.
Een klassieker:
- Calcium en fosfor moeten in een verhouding van 1,5:1 tot 2:1 voorkomen.
- Koper en zink concurreren voor opname, net als zink en ijzer.
- Selenium werkt nauw samen met vitamine E.
- Magnesium en calcium zijn fysiologische tegenpolen in spierwerking.
Een scheefgetrokken verhouding kan zorgen voor groeistoornissen, hoefproblemen, gedragsveranderingen of zelfs toxische symptomen – ook al lijken de individuele gehaltes ‘binnen de norm’.
Voorbeelden uit de praktijk (wetenschappelijk onderbouwd)
Calcium & Fosfor
Onbalans kan leiden tot skeletproblemen, vooral bij jonge paarden.
Te weinig calcium ten opzichte van fosfor? Denk aan osteochondrose of ‘Big Head Disease’.
Referentie: Toribio, 20111 ; Novak & Shoveller, 2008 Koper & Zink2
Koper & Zink
Essentieel voor bindweefsel, pigment, hoeven en immuunfunctie.
Bij een overmaat aan zink of ijzer daalt de koperopname.
Referentie: Davis, 19803; Higami, 19994
Selenium & Vitamine E
Samen cruciaal voor bescherming tegen oxidatieve schade en spierfunctie.
Een teveel aan selenium is toxisch.
Referentie: Murray et al., 20005.; CVB Tabellenboek, 20136
Magnesium
Bij tekorten: spiertrillingen, nervositeit, verhoogde prikkelbaarheid.
Maar pas op: ook magnesiumsuppletie zonder noodzaak kan problemen geven, vooral bij nierpatiënten.
Referentie: Henninger & Horst, 19977
IJzer
Veel ruwvoer bevat al ruim voldoende ijzer. Een teveel kan koper en zink onderdrukken en wordt in verband gebracht met insulineresistentie en oxidatieve stress.
Referentie: Nielsen et al., 20128; Walker & Walker, 20009
Kalium
Onmisbaar elektrolyt, maar bij HYPP-gevoelige rassen (zoals Quarter Horses) potentieel gevaarlijk.
Referentie: Borer & Corley, 200610
Opname ≠ Aanbod: de biologische beschikbaarheid telt
De aanwezigheid van een mineraal op het etiket zegt niets over wat het lichaam werkelijk opneemt. Fytinezuur, oxalaten, pH in de darm en zelfs de vorm waarin het mineraal wordt aangeboden (organisch vs. anorganisch) maken of breken de benutting.
Waarom standaard bloed- of haaranalyses vaak tekortschieten
Een veelgehoorde misvatting is dat bloed of haar alles vertelt. Maar met uitzondering van selenium geven die testen zelden een accuraat beeld van de minerale status. Ze meten circulerende waarden, niet wat er werkelijk wordt benut.
Een ruwvoeranalyse – gecombineerd met een doordachte rantsoenberekening – is dé manier om inzicht te krijgen in de mineralenstatus.
Wat kan Equi Nutri Care voor u betekenen?
- Toribio, R., 2011, Disorders of calcium and phosphate metabolism in horses. Veterinary Clinics of North America: Equine Practice [↩]
- Novak S. & Shoveller A., 2008, Minerals for Horses. Nutrition and Feeding Management for Horse Owners., 34 -36 [↩]
- Davis, G., 1980, Microelement interactions of zinc, copper and iron in mammalian species. Annals of the New York Academy of Sciences 355, 130-139. [↩]
- Higami, A.,1999, Occurence of white line disease in performance horses fed on low-zinc and low-copper diets. Journal of Equine Science [↩]
- Murray, R. et al., 2000, Harper’s Biochemistry. 25th Edition, McGraw-Hill, Health Profession Division, New York, 225 [↩]
- https://edepot.wur.nl/367876 [↩]
- Henninger, R., Horst, J., 1997, Magnesium Toxicosis in Two Horses. Journal of the American Veterinary Medical Association [↩]
- Nielsen, B., Mandi, M., Dennis, P., 2012, A Potential Link Between Insulin Resistance and Iron Overload Disorder in Browsing Rhinoceroses Investigated through the Use of an Equine Model. Journal of Zoo and Wildlife Medicine. Vol. 43, 3 Suppl. S61-S65. [↩]
- Walker, E., Walker, S. 2000, Effects of Iron Overload on the Immune System. Ann Clin Lab Sci [↩]
- Borer K., Corley K., 2006, Electrolyte disorders in horses with colic. Part 1: potassium and magnesium. Equine Veterinary Education 18 (5), 266-271 [↩]