EN 
NL 
FR 
DE Is jouw paard goed door de overgang naar gras gekomen?
14 December 2023
Nieuwe inzichten uit een driejarige cohortstudie bij volbloedveulens
Een gezond paard begint bij een gezonde start. Maar wat betekent dat precies? Een recente, meerjarige cohortstudie bij 52 volbloedveulens laat zien dat het antwoord deels in de darmen ligt. Meer bepaald: in het microbioom – de complexe gemeenschap van micro-organismen die het spijsverteringskanaal bevolkt. De resultaten van dit onderzoek vormen een krachtig pleidooi voor meer aandacht voor vroege microbiële kolonisatie, en tonen overtuigend aan hoe diep het microbioom vervlochten is met de immunologische ontwikkeling en de latere gezondheid van het paard.
De eerste levensweken van een veulen blijken doorslaggevend. In deze periode ondergaat het maagdarmkanaal een snelle, dynamische verandering in samenstelling. Een rijk en stabiel microbioom vormt daarbij de basis voor een gezond immuunsysteem. Veulens die in deze fase een divers microbieel ecosysteem opbouwen, zijn beter gewapend tegen latere gezondheidsuitdagingen.
De studie toonde aan dat veulens met een grotere microbiële diversiteit een robuustere immuunrespons ontwikkelen. Denk aan verhoogde productie van immunoglobulinen en een betere afweer tegen ziekteverwekkers. Met andere woorden: variatie in de darmflora betekent méér dan spijsvertering — het vormt het immunologische leerproces waarmee een veulen zijn wereld leert kennen.
Een van de opvallendste bevindingen: het microbioom in de eerste levensmaand voorspelde de kans op luchtwegaandoeningen op latere leeftijd. Veulens met een verstoord darmmicrobioom hadden een verhoogd risico op luchtweginfecties, maagdarmstoornissen en vertraagde ontwikkeling. Daarentegen vertoonden veulens met een gezond microbieel profiel een meer voorspoedige groei en minder ziekte-incidenten. Preventie begint dus… in de darmen.
Het microbioom van een veulen ontwikkelt zich niet in isolatie. Verschillende factoren bepalen welke micro-organismen zich vestigen in het maag-darmkanaal, en hoe deze populatie zich stabiliseert. Zo speelt het microbioom van de merrie een belangrijke rol, onder andere via contact tijdens de geboorte en via de melk. Ook het tijdstip en de kwaliteit van de colostrumopname zijn bepalend, aangezien biest zowel voedingsstoffen als immuuncomponenten bevat die de microbioomontwikkeling beïnvloeden.
Daarnaast heeft de omgeving waarin het veulen geboren wordt — inclusief hygiëne, bodembedekking, contact met soortgenoten en blootstelling aan omgevingsmicroben — een aantoonbare invloed op de kolonisatie van de darmen. Een gecontroleerde, maar niet steriele omgeving draagt bij aan een gezonde en diverse darmflora, wat essentieel is voor de rijping van het immuunsysteem.
De inzichten uit dit onderzoek zijn niet louter theoretisch — ze bieden duidelijke handvatten voor de praktijk. Wie een gezond veulen wil grootbrengen, moet zich ervan bewust zijn dat microbiële kolonisatie in de eerste levensweken mede bepaalt hoe dat veulen zich immunologisch én lichamelijk ontwikkelt.
Concreet betekent dit:
Zorg voor een snelle en volledige opname van biest binnen de eerste zes levensuren. Biest bevat antistoffen én prebiotische stoffen die cruciaal zijn voor de darmflora.
Stimuleer vroege blootstelling aan een gezonde omgeving, met gecontroleerd contact met micro-organismen (bijvoorbeeld via stalbedekking, andere dieren en buitenlucht).
Vermijd overmatige hygiëne, zoals het overmatig ontsmetten van stallen of het volledig isoleren van veulens, tenzij medisch noodzakelijk.
Optimaliseer het rantsoen van de merrie tijdens dracht en lactatie, want haar gezondheid beïnvloedt rechtstreeks de samenstelling van de melk en de overdracht van microbiële en immunologische factoren.
Beperk het gebruik van antibiotica bij jonge veulens tot strikt noodzakelijke situaties, om verstoring van het microbioom te voorkomen.
Deze praktische keuzes helpen het veulen aan een sterkere darmgezondheid, een beter functionerend immuunsysteem en een weerbaarder lichaam op de lange termijn.
Deze studie bevestigt wat steeds meer wetenschappers en praktijkspecialisten al vermoedden: het microbioom speelt een sleutelrol in de gezondheid van veulens, van hun eerste dagen tot ver in hun volwassen leven. Door bewust in te grijpen op de factoren die deze ontwikkeling sturen, kunnen we een fundament leggen voor een robuust immuunsysteem, betere groei, en minder ziekte op lange termijn.
Of je nu fokker bent, stalhouder of dierenarts: elk veulen verdient die kans op een gezonde start.
Wil je meer weten over het microbioom en hoe jij als paardenhouder hier invloed op hebt? Of wil je advies over rantsoen en management van drachtige merries of veulens? Neem gerust contact op.
Auteursrecht © 2023 – 2024. Alle rechten voorbehouden