Kruiden. Ze roepen beelden op van geneeskrachtige tradities, oude wijsheid en natuurlijke harmonie. En in een tijd waarin we massaal op zoek gaan naar meer balans en minder chemie, duiken kruiden ook steeds vaker op in de paardenwereld. Maar is dat terecht? Zijn kruiden een waardevolle aanvulling op het rantsoen? Of eerder een ongeleid projectiel met risico’s?
In deze blog neem ik je mee in de wereld van kruiden bij paarden: wat zegt de wetenschap, wat is het instinct van het paard waard, en vooral – hoe herken je het verschil tussen een heilzame plant en een potentieel probleem?
De natuur als apotheek: zelfmedicatie bij paarden
Het idee dat dieren zichzelf kunnen genezen is niet nieuw. Paarden, net als andere grazers, hebben een opmerkelijk vermogen om gericht te zoeken naar planten die hen ondersteunen. In diverse observaties zien we paarden selectief grazen op kruiden met bekende medicinale eigenschappen – van spijsverteringsondersteuning tot ontstekingsremming.
Maar dat instinct is geen garantie op succes. Een paard dat in een intensief beheerd weiland is grootgebracht, heeft nooit de kans gehad om “voedselintelligentie” te ontwikkelen. De kennis om te weten wat goed of slecht is, wordt niet meegegeven bij de geboorte – het is een leerproces, net als bij mensen. En dat maakt zelfmedicatie op stal al snel een hachelijke onderneming.
De risico’s van kruidensuppletie: natuurlijk is niet hetzelfde als veilig
Wat vaak vergeten wordt: kruiden zijn geen snoepjes. Ze bevatten krachtige werkzame stoffen die een farmacologisch effect kunnen hebben – precies wat ze nuttig maakt, maar ook wat ze risicovol maakt. Zeker wanneer ze zonder overleg worden toegevoegd aan een reeds complex rantsoen of medicatieregime.
Voorbeelden van risico’s:
-
Duivelsklauw helpt bij gewrichtsontsteking, maar onderdrukt eetlust – funest bij een vermagerd paard.
-
Sint-janskruid beïnvloedt de leverenzymen en kan de werking van medicatie veranderen.
-
Kruiden van seleniumrijke bodems kunnen bijdragen aan seleniumoverdosering – met mogelijk fatale afloop.
En dat is nog los van de variabele kwaliteit op de markt: veel kruidenproducten zijn niet gestandaardiseerd, onvoldoende getest op contaminanten of simpelweg onvolledig gelabeld.
Kennis maakt het verschil: raadpleeg een expert
Het lijkt misschien eenvoudig – een beetje kamille hier, een handje brandnetel daar – maar het paardenlichaam is geen proeflaboratorium. Wie kruiden wil inzetten op een veilige, doelgerichte manier, heeft baat bij een professional die zowel de fysiologie van het paard als de werking van planten kent.
Een goede paardenvoedingsadviseur:
-
Weet welke interacties er bestaan tussen kruiden en medicatie.
-
Herkent contra-indicaties bij specifieke aandoeningen.
-
Evalueert de impact van kruiden op het volledige rantsoen.
-
Adviseert op basis van wetenschappelijke literatuur én praktijkervaring.
Overweeg eventueel ook een samenwerking met een fytotherapeut die kennis heeft van het paardenmetabolisme – iets wat bij veel kruidenspecialisten vaak ontbreekt.
Denk eerst, doseer later: 5 vuistregels voor het gebruik van kruiden
-
Overleg eerst. Raadpleeg altijd een voedingsadviseur of dierenarts vóór je kruiden toevoegt.
-
Onderzoek grondig. Laat je niet leiden door anekdotes of forums, maar baseer je op betrouwbare bronnen.
-
Kies kwaliteit. Gebruik alleen producten van leveranciers met transparantie over herkomst en analyse.
-
Doseer zorgvuldig. Begin met lage doseringen, observeer en pas aan waar nodig.
-
Evalueer in context. Denk aan het totaalplaatje: rantsoen, gezondheid, arbeid en medicatie.
Tot slot: geen magie, maar maatwerk
Kruiden kunnen waardevol zijn – als onderdeel van een doordacht plan, niet als snelle oplossing. Het vermogen van paarden om planten instinctief te selecteren is bijzonder, maar in de moderne paardenhouderij vaak onvoldoende ontwikkeld om op te vertrouwen. De kracht van kruiden ligt niet in hun ‘natuurlijkheid’, maar in hun gerichte inzet binnen een goed afgestemd managementplan.
Laat je dus niet verleiden door beloftes in groene verpakkingen of welluidende verhalen. Vraag advies, kies bewust, en voer met verstand.