De onzichtbare vijand in paardenvoer: Hoe mycotoxinen en microbiële uitdagingen de gezondheid van het paard beïnvloeden

Wat eigenaren en verzorgers moeten weten

Paarden verdienen onze volle aandacht als het op zorg en voeding aankomt . Als paardeneigenaar of -verzorger weet je dat hun welzijn begint met wat er in hun voerbak terechtkomt. Maar wist je dat er onzichtbare vijanden in hun voer kunnen schuilen? Mycotoxinen en microbiële verontreinigingen zijn verborgen gevaren die de gezondheid van je paard kunnen bedreigen. In deze blog duiken we dieper in deze kwesties en bespreken we hoe je de risico’s kunt minimaliseren.

Het Belang van Hygiënische Voedingsmethoden

De eerste stap naar het waarborgen van de gezondheid van je paard is het garanderen van de hygiënische kwaliteit van hun voedsel. Dit betekent niet alleen het kiezen van de juiste ingrediënten, maar ook het controleren van de microbiologische belasting van het voer. Schimmels en bacteriën kunnen zich snel vermenigvuldigen in ongunstige opslagomstandigheden, waardoor de kans op ziekteverwekkers toeneemt.

Onhygiënische opslag van voer kan leiden tot de ontwikkeling van verschillende al dan niet chronische ziekten bij paarden, voornamelijk als gevolg van schimmelgroei, bacteriële besmetting en de productie van toxinen. Enkele van deze aandoeningen zijn:

• Mycotoxicose:
  • Veroorzaakt door mycotoxinen, giftige stoffen geproduceerd door schimmels die in slecht opgeslagen voer kunnen groeien.
  • Mogelijke symptomen zijn aantasting van het immuunsysteem, lever- en nierschade, verminderde eetlust, gewichtsverlies en in ernstige gevallen neurologische symptomen.
• Colitis:
  • Kan ontstaan door de inname van bedorven of besmet voer wat leidt tot ontsteking van de dikke darm.
  • Tot de symptomen behoren diarree, koliek, uitdroging en koorts.
• Botulisme:
  • Wordt veroorzaakt door het toxine van de bacterie Clostridium botulinum, die kan groeien in bedorven of slecht opgeslagen voer.
  • Leidt tot spierzwakte, verlamming en in ernstige gevallen tot ademhalingsfalen.
• Salmonellose:
  • Infectie door salmonellabacteriën die groeien in besmet voer.
  • Symptomen hiervan kunnen zijn: diarree, koorts, lethargie en soms bloedvergiftiging.
• Respiratoire problemen:
  • Ontstaan als schimmelsporen en stofdeeltjes in beschimmeld of slecht opgeslagen voer ingeademd worden en ademhalingsproblemen veroorzaken. Dit kan leiden tot chronisch astma.
  • Mogelijke symptomen zijn aanhoudend of frequent hoesten, benauwdheid en in ernstigere gevallen longontsteking.
• Endotoxemie:
  • Endotoxinen komen vrij uit dode of beschadigde bacterieën, meestal als gevolg van bacteriële overgroei in bedorven voer.
  • Tot de symptomen behoren koorts, snelle ademhaling, shock en orgaanfalen.

Deze lijst kan nog aangevuld worden met gastro-intestinale aandoeningen zoals maagzweren en koliek, algemene malaise door vergiftigingssymptomen, de ontwikkeling van allergieën maar ook hoefbevangenheid, spontane abortus en plots overlijden.

Mycotoxinen: De Onzichtbare Gevaren

Mycotoxinen zijn van nature voorkomende chemische verbindingen die worden geproduceerd door bepaalde schimmels zoals Aspergillus, Penicillium en Fusarium. Ze kunnen aanwezig zijn in een verscheidenheid aan voedingsmiddelen, zoals granen, noten en fruit, als ze zijn blootgesteld aan vocht en schimmelgroei.

Deze toxinen kunnen ernstige gezondheidsproblemen bij paarden veroorzaken en leiden tot chronische aandoeningen.

Om de aanwezigheid van mycotoxinen in voedsel te verminderen, worden verschillende methoden gebruikt, zoals het zorgvuldig drogen en opslaan van ruwvoer en granen om schimmelgroei te voorkomen. Daarnaast zijn er strenge regelgeving en controles door voedselveiligheidsautoriteiten om ervoor te zorgen dat de niveaus van mycotoxinen binnen veilige grenzen blijven.

Blijf waakzaam, want ook de rol als eigenaar en verzorger is hier belangrijk in. Preventieve maatregelen kunnen een wereld van verschil maken. Denk hierbij aan het regelmatig inspecteren van opslagcondities en het uitvoeren van voeranalyses om de aanwezigheid van schadelijke stoffen te detecteren en te beperken.

Pelletisering: Een Stap in de Goede Richting?

Interessant genoeg kan het verwerkingsproces van voer, zoals pelletisering, bijdragen aan de microbiële kwaliteit. Door de toepassing van hitte en druk tijdens dit proces, worden veel schadelijke microben verminderd, waardoor gepelletiseerd voer vaak veiliger is dan hun niet-gepelletiseerde tegenhangers, zoals muesli. Toch zijn er nog geen specifieke richtlijnen voor niet-gepelletiseerde voeders, wat wijst op een behoefte aan meer onderzoek en duidelijkere standaarden.

Daarnaast is het essentieel om te onderzoeken hoe verschillende soorten paardenvoeding van invloed kunnen zijn op de gezondheid en het welzijn van paarden. Bij het opstellen van voedingsstrategieën moeten we de specifieke voedingsbehoeften van elk paard, evenals hun smaakvoorkeuren en eetgewoonten, in overweging nemen.

Gewalste vs. Intacte Haver: Wat is Beter?

Wanneer een paard haver krijgt, is het belangrijk om verschillende overwegingen te maken. Bij de keuze tussen gewalste en intacte haver is het cruciaal om de voor- en nadelen te evalueren. Gewalste haver, ook wel geplette haver genoemd, geniet de voorkeur vanwege de gemakkelijke verteerbaarheid, maar bevat ook hogere niveaus van gisten en bacteriën. Deze kunnen de houdbaarheid negatief beïnvloeden en schimmelvorming bevorderen. Onderzoek heeft echter aangetoond dat de hygiënische kwaliteit vergelijkbaar is, wat betekent dat beide opties zorgvuldig moeten worden overwogen.

Intacte haver daarentegen biedt unieke voordelen. Omdat deze korrels minder bewerkt zijn, behouden ze meer van hun natuurlijke voedingsstoffen, zoals vezels en antioxidanten. Dit maakt intacte haver een uitstekende keuze voor wie op zoek is naar een voedzamer en minder bewerkt alternatief. Bovendien heeft intacte haver een lagere glycemische index, wat bijdraagt aan een stabielere bloedsuikerspiegel en een gestage afgifte van energie wat nuttig kan zijn voor langdurige inspanningen of als aanvulling op vezelrijke diëten.

De Weg Vooruit: Preventieve Maatregelen en Onderzoek

Om de gezondheid van je paard te beschermen, zijn preventieve maatregelen essentieel. Dit is inclusief het implementeren van kwaliteitscontroles, het kiezen van hoogwaardige grondstoffen, en het regelmatig controleren en testen van het voer.

• Droog hooi:
  • Bewaar hooi in een goed geventileerde, droge schuur of opslagruimte. Goede vernitlatie helpt om vocht te verminderen en voorkomt schimmelvorming.
  • Zorg ervoor dat de opslagplaats beschut is tegen regen en direct zonlicht, wat kan bijdragen aan vochtproblemen of oververhitting.
  • Stapel hooibalen op pallets of rekken om ze van de grond te houden. Dit voorkomt dat vocht uit de grond in de balen trekt.
  • Laat ruimte tussen de balen voor luchtcirculatie, wat helpt om vocht te verminderen.
  • Controleer regelmatig op tekenen van schimmel of vocht. Verwijder onmiddellijk aangetaste balen om te voorkomen dat de schimmel zich verspreid.
• Voordroog hooi
  • Zorg ervoor dat de balen goed verpakt en verzegeld zijn om lucht en vocht buiten te houden en een gecontroleerde fermentatie mogelijk te maken.
  • Controleer de balen op gaten of scheuren in de folie en repareer deze onmiddellijk om te voorkomen dat lucht binnendringt, wat schimmelvorming kan bevorderen.
  • Sla balen op een verhare, goed gedraineerde ondergrond op om te voorkomen dat water van onderaf in de balen trekt.
  • Stapel de balen niet te hoog en zorg dat ze stabiel staan om schade aan de verpakking te beperken.
  • Houd de balen uit direct zonlicht om oververhitting van de inhoud te voorkomen, wat het fermentatieproces verstoort.
  • Bescherm de balen tegen wind, regen en sneeuw met bijvoorbeeld een zeil maar zorg ervoor dat er nog steeds enige luchtcirculatie mogelijk is om condensatie te voorkomen.
  • Open de balen pas vlak voor gebruik om blootstelling aan lucht te minimaliseren.
  • Gebruik het hooi binnen enkele dagen tot een week na opening, afhankelijk van het weer en de opslagomstandigheden, om bederf te voorkomen.
  • Controleer het hooi visueel en reukmatig voor het voeren. Let op tekenen van schimmel, een zure of bedorven geur, of verkleuring die kan duiden op bederf.
• Aanvullend voer en enkelvoudig voer:
  • Gebruik luchtdichte containers of vertonnen voor het opslaan van aanvullend voer en enkelvoudige voeders zoals granen en haver. Dit helpt om het voer droog te houden en voorkomt dat er ongedierte bij kan komen.
  • Kies voor kunststof of metalen containers die makkelijk schoon te maken zijn en betandzijn tegen vocht.
  • Bewaar voercontainers en voertonnen in een koele, droge omgeving en uit de buurt van direct zonlicht en vochtbronnen.
  • Zorg ervoor dat de opslagruimte goed geventileerd is om condensatie en vochtophoping te voorkomen.
  • Koop voer in hoeveelheden die binnen een redelijke tijdspanne gebruikt kunnen worden,om langdurige opslag en daarmee de kans op bederf te minimaliseren.
  • Controleer de verpakking en de houdbaarheidsdata en gebruik het FIFO-principe (First IN, First Out)
• Algemeen onderhoud:
  • Routinecontrole: voer regelmatige controles uit op zowel hooi als voer op tekenen van bederf, zoals een muffe geur, verkleuring of zichtbare schimmel.
  • Gebruik in de opslag indien nodig vochtabsorberende producten zoals silica gelpakketten.
  • Zorg ervoor dat opslagruimtes goed afgesloten zijn en probeer ongedierte dat ziektes kan verspreiden te vermijden.
  • Ruim verspild hooi en voer op
  • Zorg dat natgeregend hooi verwijderd wordt alvorens nieuw hooi aan te vullen

Conclusie

Het welzijn van uw paard begint bij het voer dat u kiest. Door bewust te zijn van de microbiële uitdagingen en het ontstaan en de risico’s van mycotoxinen, en door preventieve maatregelen te nemen, kunt u bijdragen aan een gezond leven voor uw paard.